رسانه چیست ؟

رسانه ها ابزارهایی هستند برای ارتباط بین افراد و اشخاص و توانایی تاثیرگذاری زیادی بر افکار و عقاید انسان ها دارند .

رسانه ها از زمان خلقت انسان تغییرات بسیاری به خود دیده اند و به اشکال و شیوه های گوناگون درآمده اند . انسان های نخستین که هنوز توانایی تکلم نیافته بودند با حرکات دست و آواهای نامفهوم تلاش می کردند با هم ارتباط برقرار کنند . چندی بعد به  فکر کشیدن نقاشی افتادند و حرف های خود را با کشیدن نقاشی به هم منتقل نمودند . بعدتر به این امر نیاز یافتند تا پیام های خود را ماندگار کنند و در این راستا به خلق نقاشی بر روی اشیاء سخت مانند سنگ اقدام نمودند و در امتداد این امر نیز به مجسمه سازی روی آوردند . هرچند این ها تاریخچه هنر است اما خود هنر نیز در راستای برقراری ارتباط  بین مردم به وجود آمده است و هنر در واقع خود رسانه است .

ازسوی دیگر با توانایی انسان به قدرت تکلم ، گفتگو ابزار دیگری برای ارتباط بین افراد شد و در پی آن سخنرانی ، آواز خوانی و با ترکیب صدا با حرکات ، هنرهای رقص و تئاتر به وجود آمد و ابزارهای ارتباطی سر و شکل دیگری به خود گرفت .

پیشرفت ها و تکنولوژی انسان ها ادامه یافت و با خلق کاغذ پاپیروس نقاشی ها و طرح ها به نگارش لغات و کلمات بدل شد و با اختراع دستگاه های صوتی و تلفن ، کارضبط صدا و در پی آن خلق عکاسی روش دیگری برای ارتباط انسان ها به وجود آورد و در امتداد این ها خلق دستگاه هایی برای ضبط و نگهداری حرکات ، هنر و رسانه ای به نام سینما را به وجود آورد و با خلق تلویزیون به همگیری و گسترش رسانه ها مسیری تازه داد و پس از آن خلق رایانه ها ، شکل رسانه ها را در قالب کدها صفر و یک به شکل برنامه های رایانه ای تبدیل کرد و پس از آن به وجود آمدن ابزار ارتباطی اینترنت منجر شد و تا امروز رسانه ها از شکل های مختلفی به اشکال دیگر تبدیل شده اند و امروز در قالب گوشی ها موبایل ، تبلت ها و هزاران ابزار ارتباطی متفاوت دیگر در اختیار ماست و گستردگی و همه گیری زیادی یافته است .

با این حساب از این رهگذر همه هنرها از قبیل نقاشی و طراحی ، مجسمه سازی ، موسیقی ، تئاتر ، سینما ، شعر و ادبیات ، کتاب ، رادیو و تلویزون ، اینترنت و . همگی رسانه هستند و هدف اصلی از آن ها ارتباط بین افراد است .

از آن چه گفته شد نتیجه ای که حاصل می شود که ابتدای هر رسانه ای از طریق سه عضو انسان صادر می شود یعنی شروع ارتباط با دست یا با دهان آدمی و نیز سایر اجزای حرکتی خلق می شود . گاه رسانه ای از تلاش تنها یک عضو خلق می شود مانند هنر نقاشی که تنها با دست خلق می شود و یا نگاشتن و یا مثل آواز خوانی که با صدا تولید می شود و یا دو عضو در تولید آن نقش دارند مانند تئاتر که از صدا و حرکات خلق می شود و گاه ممکن است بدون صدا نیز باشد چون پانتومیم و هنر موسیقی که با دست ها از دستگاه موسیقی صدا در می آورد و آواز بر مفهوم دار کردن آن کمک می کند و از سوی دیگر دریافت محتواهای تولید شده نیز از سه عضو آدمی حس می شود و آن سه عضو دیدن و شنیدن و لمس با اندام های لمس است .

شاید از این رهگذر بتوان بوییدن و خوردن و آشامیدن را نیز در زمره رسانه ها دانست چه این که یک مغازه غذاخوری با پخش بوی یک غذای خاص درصدد جلب مشریان به سوی خود باشد و یا یک عطر فروش با پخش بوی یک عطر خاص درصدد جلب مشتری باشد و نیز با پخش یک غذا درصدد تبلیغ برای موضوعی برآید .

پس آن چه مشخص است تعبیر از کتاب و نشریه و تلویزیون و سینما و . به عنوان رسانه منظور قالب رسانه است و در واقع رسانه ها در چهار قالب کلی دسته بندی می شوند ممکن است 1- رسانه ای نوشتاری باشد مثل کتاب و نشریات که با حرکت دست بر روی ابزارهایی چون کاغذ و سنگ و . حرکت کند و با خلق یک نوشته یا نقاشی یا طرح خوشنویسی در قالب های کتاب ، مقاله و نشریه و تابلو خارج شده و توسط چشم انسان مشاهده گردد .2- رسانه های صوتی که با حرکات دست بر روی برخی ابزارهایی که توانایی تولید صدا دارند و نیز با خروج از تارهای صوتی خلق شود و در قالب های آثار موسیقی ، سخنرانی ، مداحی و . تولید شده و صرفاً توسط گوش انسان به مغز منتقل شود .3- رسانه های تصویری که با حرکات دست آدمی با استفاده از ابزارهایی چون دوربین های عکاسی و فیلم برداری و یا حرکت دادن دست و پا و چهره جهت بیان مفهوم خاص کاربرد یابد و در قالب های تئاتر و سینما و تلویزیون تولید شده و توسط چشم و گوش به مغز منتقل شود . در رسانه های تصویری وجود صدا در کنار آن امری ضروری نبوده بلکه تکمیل کننده آن است . – 4 – دسته چهارم هم رسانه هایی است که از ترکیب سه دسته قبلی به وجود می آیند و در دنیای نوین به وجود آمده اند و ممکن است هرسه دسته بالا را داشته باشند و یا دوتا و یا یکی  را اما به جهت آن که برخی ویژگی های تکنولوژیک بر آن ها حکومت دارد به نام رسانه های  نوین شناخته می شوند که در قالب شبکه های اینترنتی ، برنامه های رایانه ای و موبایلی و . شناخته می شوند .

این که چرا در این دسته بندی رسانه های بویایی و چشایی وجود ندارد باز می گردد به یک عنصر مهم در رسانه ها که داوم و همیشگی بودن آن هاست و رسانه های نوشتاری ، دیداری و شنیداری و رسانه های نوین قابل ذخیره سازی وحفظ و دوام طولانی مدت دارند اما رسانه های بویایی و چشایی برای یک مقطع خاص و کم بوده و امکان حفظ و نگهداری بلند مدت برای آن ها متصور نیست و از سوی دیگر بار کردن مفاهیم برای آن ها نیز کمتر قابل تصور و انجام است .

آن چه مشخص است رسانه ها و شناخت آن ها یک موضوع کاملاً وسیع و گسترده است که لازم است برای بررسی آن ها مطالعات عمیقی صورت گیرد .

در سلسله یادداشت های با موضوع رسانه و شناخت آن می خواهیم علاوه بر شناخت رسانه ها را به نقد و بررسی بکشیم و کارکردهای مختلف آن را بررسی نماییم .